bez powrotu

P { margin-bottom: 0.21cm; } Dionizy wraca ze szkoleń i zastaje duży pokój przedzielony ścianką z gips-kartonu. Niebawem dostrzega kolejne zmiany, równie subtelne jak jego żona i na tyle niepokojące, by podejrzewać zdradę. Chcąc dowiedzieć się prawdy, mężczyzna dociera do ekscentrycznej detektywki Matki Polki, zwanej Brzytwą. W zamian za spełnienie trzech warunków Brzytwa funduje mu jazdę bez trzymanki...

Nowela Marii Konopnickiej opublikowana w 1893 roku. Tłem do napisania noweli stała się huta "Bankowa" w Dąbrowie Górniczej, w której pracował zięć Marii Konopnickiej. W noweli ukazana została wzajemna, bezinteresowna miłość matki i syna. Oboje wiodą skromne życie w mieście. Syn, Marcyś, pracuje jako kotłowy w fabryce, z komina której wydobywa się tytułowy dym. Matka spędza całe dnie wyczekując powrotu...